Cold War (2018)

 

 

Η Zula (Joanna Kulig), ένα νεαρό κορίτσι από την Πολωνία, μπαίνει σε μια ανερχόμενη χορωδία της χώρας της και αναδεικνύεται σε καλλιτεχνικό αστέρι. Ερωτεύεται έναν μουσικό, τον Wiktor (Tomasz Kot), με την παθιασμένη και αυτοκαταστροφική τους σχέση, να χτίζεται και γκρεμίζεται ξανά και ξανά, μέσα από τα ανυπέρβλητα εμπόδια της εξορίας, στη μεταπολεμική Ευρώπη, θυμίζοντας σε ύφος, κάτι από "Casablanca" (1942).

  

 

Υπόθεση: Στη χιονισμένη ορεσίβια Πολωνία, στις αρχές τις δεκαετίας του '50, ο φιλόδοξος μουσικός συνθέτης Wiktor (Tomasz Kot), η σοβαρή παραγωγός Irena (Agata Kulesza), περιπλανώνται σε απομακρυσμένα χωριά, ηχογραφώντας παραδοσιακά τραγούδια από ντόπιους. Στο ταξίδι αυτό, τους συνοδεύει ο κυβερνητικός απεσταλμένος,  Kaczmarek (Borys Szyc). Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν μια χορωδία, που θα διατηρήσει και θα αναζωπυρώσει τη μουσική λαϊκή παράδοση της χώρας. 

 

 

Στα συντρίμμια μιας εγκαταλελειμμένης εξοχικής κατοικίας, συγκεντρώνουν νεαρά άτομα, οι καλύτεροι των οποίων θα στελεχώσουν την επονομαζόμενη Mazurka. Την προσοχή του συνθέτη κερδίζει η Zula (Joanna Kulig), ένα κορίτσι με ξεχωριστή φωνή και Σοβιετική ομορφιά, που προσποιείται το χωριατόπαιδο, για να μπει στην οντισιόν. Οι δυο παραγωγοί παρακάμπτουν τη μυστηριώδη φύση της και την επιλέγουν για να πάρει μέρος στα σόου.

 

 Οι υποψήφιοι θα γαλουχηθούν στις κλασικές Πολωνικές μουσικές αρχές, ώστε να ερμηνεύουν αυθεντικά παραδοσιακά τραγούδια και χορούς, ενώ το αστέρι της Zula θα λάμψει, πρωταγωνιστώντας στις θεατρικές βραδιές, για τους αξιωματούχους του Κόμματος. Ο χαρισματικός πιανίστας δε θα αργήσει να πέσει στον έρωτα της γοητευτικής ξανθιάς κοπέλας και να αναπτύξουν ένα παθιασμένο ερωτικό ειδύλλιο.

 

 

Στο μεταξύ, ένας επίσημος απεσταλμένος του κράτους, ανακοινώνει στα μέλη της Mazurka ότι θα πρέπει να αλλάξει η θεματολογία των τραγουδιών τους, εστιάζοντας στη μορφή του ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος, Joseph Stalin και στις προσπάθειες ανάκαμψης της οικονομίας.

 

 

 

 

 

 

 

 Κατά την περιοδεία τους στο Ανατολικό Βερολίνο, ο Wiktor, που νιώθει πνιγμένος από την υποταγή του στις επιθυμίες των Σοβιετικών, θα προσπαθήσει να το αποδράσει στο Παρίσι, μαζί με την αγαπημένη του. Οι αμφιβολίες της Zula για το μέλλον τους, θα την κρατήσουν πίσω, κάτι που θα αποτελέσει το πρώτο μεγάλο ρήγμα στον έρωτα τους. Ένας κυκέωνας εμποδίων και κακουχίας που θα ακολουθήσει την πολυτάραχη σχέση τους, στις επόμενες δεκαετίες. 

 

 

 Κριτική:  Ο Pawel Pawlikowski καταφέρνει να ενώσει αριστοτεχνικά τα κομμάτια ενός ασπρόμαυρου παζλ, ταξιδεύοντας μας σε πόλεις τις μετεμφυλιακής Ευρώπης, στο απόγειο του Σοσιαλισμού, μεταφέροντας μας από το παραδοσιακό στο μοντέρνο μουσικό κύμα, καθώς μας παρουσιάζει το θυελλώδη έρωτα δυο ανθρώπων, μέσα από την εξορία. Τα δύο αυτά πρόσωπα της ιστορίας, αποτελούν αναφορά στους γονείς του σκηνοθέτη και της δικής τους πολυτάραχης  σχέσης. 

 

 

Η ταινία δε βασίζεται στον διάλογο, αλλά εστιάζει στην έκφραση των προσώπων, μέσα από το φωτογραφικό φακό του Lukasz Zal  και την τεχνική του Pawlikowski, που τοποθετεί τους ήρωες του, χαμηλά στο κέντρο της εικόνας, με μεγάλο κενό πάνω από τα κεφάλια τους, ώστε να φαίνονται μικρότεροι στον κόσμο τους. Εξίσου εκφραστικό είναι το σιωπηλό βλέμμα των μελών της Mazurka, κατά την παραμονή τους στη βίλα, η οποία αντιπροσωπεύει την Mazowsze, ένα από τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά σύνολα της ιστορίας. 

 

 

Όταν οι εξελίξεις τρέχουν, βουβές από ομιλίες, η μουσική και τα εντυπωσιακά τραγούδια του θιάσου, καλύπτουν αυτά τα κενά, δημιουργώντας πότε μια αισθησιακή ατμόσφαιρα και άλλοτε βυθίζοντας μας ακόμα περισσότερο στην απόγνωση των πρωταγωνιστών.  Η δραματική φωνή που βγαίνει μέσα από σαρκώδη χείλη της ηθοποιού/τραγουδίστριας Joanna Kulig, με το σαγηνευτικό βλέμμα, συνθέτει μια συγκλονιστική femme fatale παρουσία, ενώ ο Borys Szyc αποδίδει λιτά και πειστικά τον καιροσκόπο πολιτικό. Ο λιγομίλητος Tomasz Kot στον υποστηρικτικό ρόλο, του εραστή της νεαρής σταρ περνά κάπως αδιάφορος. 

 

 

 

Στο υπόβαθρο του έργου βλέπουμε την επικριτική στάση του σκηνοθέτη/σεναριογράφου απέναντι στο Κομμουνιστικού καθεστώς. Μια πολύ χαρακτηριστική σκηνή, αυτή μεν εργάτη που προσπαθεί να τοποθετήσει ένα πανό, που γράφει "καλωσορίζουμε το αύριο", γλιστράει και πέφτει, καυτηριάζοντας τις φρούδες ελπίδες ανάκαμψης από τον πόλεμο, υπό την Σοβιετική επιβολή. Παρατηρούμε επίσης, την έντονη αντίθεση της απελευθερωμένης μουσικής του αύριο, της δυτικής jazz και του rock n' roll, που φοβούνται και αντιπαθούν οι Πολωνικές αρχές, προσκολλημένες στις παραδοσιακές μελωδίες, που εξυπηρετούν τους σκοπούς τους.

 

 

 Η επίδειξη μιας ευγενικής καλλιτεχνικής εικόνας ήταν ζωτικής σημασίας για την ξένη διπλωματία, στην εδραίωση σχέσεων με τη Ρωσία και την επιρροή των παραστάσεων στη Δύση. Έτσι, δημιούργησαν "πολιτιστικούς εργάτες"(culture workers), στο νέο ξεκίνημα της χώρας, σε μια προφανή αίσθηση αισιοδοξίας, που σύντομα θα καταρρεύσει. Ακόμη, ο επιβλητικός κυβερνητικός απεσταλμένος, που παρουσιάζεται στα μέλη της χορωδίας, ζητώντας τους να προσαρμοστούν στο σοβιετικό σοσιαλιστικό ρεαλισμό, δείχνει άλλη μια μορφή αυταρχισμού του κρατικού μηχανισμού, απέναντι στον καλλιτεχνικό χώρο. 

 

 

Έτσι, ως εκπρόσωποι του νέου έθνους, η ομάδα των καλλιτεχνών, θα πρέπει να έχει ένα αναβαθμισμένο ρεπερτόριο, όπου "εξηγεί τη μεταρρύθμιση της γης, την παγκόσμια ειρήνη και της απειλές που αυτή δέχεται". Οι τραγουδιστές καλούνται πλέον να εξυμνούν τον ηγέτη του παγκόσμιου προλεταριάτου  και η τέχνη υπόκειται στην υπηρεσία της προπαγάνδας. 

 

 

 

Όσον αφορά το ζευγάρι, μέσα από υποσχέσεις και προδοσίες, μαζί και χώρια, φτιάχνει μουσική, εκφράζοντας την αναζήτηση για νέες ιδέες πάνω στην τέχνη, την αυθεντία, την εθνική τους ταυτότητα αλλά και μια νοσταλγία για την κουλτούρα και την παλιά τους ζωή. Καθώς αλλάζουμε δεκαετία, ο εξόριστος Wiktor, ζει μια μποέμικη ζωή στο Παρίσι, όπου απασχολείται σε μπαράκια, παίζοντας  jazz   μουσική, που είναι απαγορευμένη στη χώρα του, βρίσκοντας την αίσθηση ελευθερίας που επιθυμεί. Το τίμημα της, η απουσία της γυναίκας της καρδιάς του, που ζει συμβιβασμένη στο κομμουνιστικό όνειρο, που σβήνει σταδιακά.

 

 

 Όταν εκείνη γυρνά κοντά του στο Παρίσι, το ζευγάρι περνά κάποιες από τις καλύτερες μέρες του, ενώ αξιοσημείωτη είναι η jazz διασκευή του παραδοσιακού άσματος που τη σύστησε στο κοινό μέσα από τη χορωδία. Η σύγκρουση της με την αστική κοινωνία και η αδιαφορία του συντρόφου της στην πορεία, την οδηγούν και πάλι στη φυγή. Δυο μάρτυρες της δικής του παράφορης αγάπης, που αναγκάζονται να κάνουν απαράμιλλες θυσίες για να βρεθούν ξανά μαζί. 

 

Σενάριο/ Σκηνοθεσία: Pawel Pawlikowski

Πρωταγωνιστούν: Joanna Kulig, Tomasz Kot, Borys Szyc

imdb.com 

Σύνοψη: Ένα οδυνηρό μελόδραμα, ενός έρωτα που δεν φτιάχτηκε γι' αυτό τον κόσμο. 

"Διότι οι άνθρωποι δεν συγχωρούν αυτούς που από έρωτα εκπέσανε", όπως θα έλεγε και ο Αργύρης Μπακιρτζής, στην ταινία του Σταύρου Τσιώλη, "Ας περιμένουν οι γυναίκες" (1998).

⭐⭐⭐⭐/5