2001: A Space Odyssey(2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος,1968)

Υπόθεση: Η αποστολή ορισμένων ερευνητών στη Σελήνη, φέρνει στην επιφάνεια έναν μυστηριώδη μονόλιθο και το περίεργο σήμα που εκπέμπει από τον πλανήτη Δία. Έτσι, έναν νέο διαστημικό ταξίδι θα ξεκινήσει υπό την επίβλεψη του πανίσχυρου υπολογιστή τεχνητής νοημοσύνης, ΧΑΛ 9000. Ο ΧΑΛ επικοινωνεί με τους ανθρώπους, ενώ δείχνει να εκδηλώνει και σε κάποιο βαθμό συναισθήματα, ωστόσο καλείται να εκτελεί τις εντολές των ερευνητών και να διασφαλίζει την αποστολή.

Σκηνοθεσία: Stanley Kubrick

Πρωταγωνιστούν: Keir Dullea, Gary Lockwood, William Sylvester

Σύνοψη: Αρχικά, ας πούμε ότι πρόκειται για την ταινία σταθμό στο χώρο της σύγχρονης επιστημονικής φαντασίας, ένα ταξίδι στο διάστημα, μια εξερεύνηση της φύσης και προέλευσης του ανθρώπου και των βαθύτερων αναζητήσεών του.

Το έργο αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας των μυθιστορημάτων του Arthur C. Clarke, ωστόσο οι φήμες θέλουν το συγγραφέα με τον εκκεντρικό σκηνοθέτη να γράφουν ταυτόχρονα το σενάριο. Στοιχεία της ταινίας θα αποτελέσουν την κύρια πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία του έπους του "Star Wars", του G.Lucas.

Η παρακολούθηση της ταινίας ωστόσο, μόνο εύκολη δεν είναι, κάτι που σκόπιμα προκαλεί ο Kubrick. Αν είδατε το "Weekend" ή κάποια αντίστοιχη του Godard, θα καταλάβατε τι θέλω να πω. Η πρώτη φράση πέφτει μετά τα πρώτα 25 λεπτά, μουσική και διάλογος δε συνδυάζονται, ενώ υπάρχουν αρκετά αργά πλάνα, χωρίς ροή. Αυτά είναι τα "εμπόδια" που καλείται να ξεπεράσει ο θεατής.

Ο Kubrick δε θέλει απλώς να μιλήσει για μια φανταστική, φουτουριστική Οδύσσεια, αλλά με μεγάλη μαεστρία εισάγει και το θεατή σε αυτή, με τις λήψεις σε πρώτο πλάνο που βάζει το κοινό στον ρόλο των  πρωταγωνιστών και με τα "εμπόδια" που του βάζει στη θέαση της ταινίας, τον προκαλεί να τα ξεπεράσει, στο ταξίδι της δικής του Ιθάκης.

Το έργο λοιπόν μπορεί να χωριστεί σε δυο τμήματα, όπου το ένα απαρτίζεται από την περιπέτεια των δύο επιστημόνων και του ΧΑΛ, ενώ το άλλο παρουσιάζει ένα ντοκιμαντεριστικό και διδακτικό ύφος, συνάμα, με το σύντομο πέρασμα από την εξέλιξη της ανθρωπότητας στην αρχή αλλά και το άλλο "πέρασμα", στο τέλος της ταινίας, ενώ έχει βασιστεί στη διδασκαλία του προφήτη Ζαρατούστρα.

 Ο σκηνοθέτης προσπαθεί να ταλαιπωρήσει, να υπνωτίσει το θεατή, "επιβάλλοντας" την κυριαρχία του, σε σημείο που αν αφεθείς τελικά στο έλεος του, να νιώσεις τις σκέψεις του, σα να σου μιλά.

Όπως πάντα, χρησιμοποιεί κι εδώ συμβολισμούς και περνά διάφορα μηνύματα, κυρίως γύρω από τη θρησκεία, με τη χρήση του μονόλιθου, αλλά και για την εξέλιξη της τεχνολογίας και της αλληλεπίδρασής της με τον άνθρωπο. Βραβεύτηκε με Όσκαρ για τα ειδικά εφφέ που χρησιμοποιήθηκαν, απολύτως δικαιολογημένα.

Πρωτοποριακά αλλά και καυστικά, τα έργα του Kubrick φανερώνουν αλήθειες  και σκέψεις που σήμερα φαίνονται ολοένα και πιο πραγματικές.

Εδώ, θα ταξιδέψετε με τις κλασσικές μουσικές επιλογές του σκηνοθέτη, θα μπείτε σε "τριπάκι" με τα αλλόκοτα πλάνα και θα χαθείτε τέλος στα αιώνια ερωτήματα και σκέψεις της ανθρωπότητας. Θα χρειαστεί όμως και μια ανάγνωση του βιβλίου, καθώς ο Kubrick  αφήνει στην κρίση του θεατή αρκετά πράγματα. 8/10

http://www.imdb.com/title/tt0062622/